Ga naar de inhoud

Ængwirder tsjerke

Op 27 juli 1626 werd door de ingezetenen vanTjalleberd, samen met de Grietman Hypolitus Roeloffs Crack, de secretaris Johannes Crack en de predikant Lieucke Bonnes aanbesteed het afbreken van de oude en het bouwen van een nieuwe kerk zonder toren, maar met een klokkenstoel. Aannemers waren Claes Pietersz en Wytse Roeloffs voor een bedrag van 900 carolus guldens.

Men is in 1626 grondig te werk gegaan. Van buiten lijkt de kerk op een heuvel te staan, maar binnen blijkt de grond onder de vloer tot op het vaste zand uit een 2 meter dikke laag met hier en daar puin te bestaan. De funderingen voor de kerk werden met voor die tijdgebruikelijke baksteen vanaf het vaste zand opgetrokken. Op diverse plaatsen in de fundamenten heeft men echter wel vele kloostermoppen van de oude kerk verwerkt. Aan de hand van de afmetingen van de gevonden kloostermoppen denkt men de bouwperiode van de oude kerk te kunnen dateren rond de tweede helft van de dertiende eeuw of nog iets eerder.

De St. Pancraskerk van Oldeboorn onderhandelde in 1315 met de bisschop van Utrecht over de onderhorigheid van 42 kapellen, waaruit het decanaat “Bornego” viel af te leiden. Ook Gersloot, Tjalleberd, Luinjeberd en Terbant vielen hieronder. De zeldzame en daarmee bekende oorkonde uit 1315 waar dit uit blijkt sterkt de historici in deze datering.

In 1742 werd dit gebouw opgeknapt / vervangen door het huidige zoals deze na uitbreiding en aanpassing in 1830 en 1950 nog steeds in gebruik is (zie ook de gedenksteen boven de westelijke ingang).

De huidige kerk is van oorsprong een zaalkerk met in 1830 een vergroting / uitbreiding in noordelijke richting. Het interieur van de kerk is eenvoudig. De preekstoel met ruggeschot en klankbord van eikenhout, daterend uit de tweede helft van de zeventiende eeuw, ooit gesitueerd aan de oostgevel, vormt samen met het doophek en orgel het hoogtepunt. Ook bij de restauratie in 2000 zijn deze onderdelen in het esthetische vlak hun prominente plaats blijven behouden.

Het gemis van banken in de “oude kerk” gaf het gevoel van leegheid, die als onecht en niet passend werd ervaren. Hier zijn dan ook nu banken geplaatst Deze banken, afkomstig uit de voormalig gereformeerde kerk, zijn nu een zelfstandig element in de kerkruimte, contrasterend met de preekstoel en het doophek. De banken zijn in een dekkende kleur geschilderd, passend bij de lambrisering en bij de originele kleuren van het pafond en de vloer. Om het geheel niet te massaal te laten lijken en om toch ook over enige multifunctionele ruimte te beschikken, zijn de banken voor een deel in de noordbeuk vervangen door stoelen. De gesloten banken achter in de kerk zijn daarbij bewaard gebleven.

Het plafond was bekleed met zachtboardplaten (sinds 1950) met daarachter het oorspronkelijke tongewelf . Deze zachtboard platen zijn verwijderd en het gewelf is weer beschilderd in de oorspronkelijke kleuren. Wel is er een nuance verschil aangebracht in de kleur van het gewelf van de “oude kerk” en die van de latere uitbreiding in 1830.

Het predikantenbord van de voormalige Hervormde gemeente Tjalleberd – De Knipe is op verzoek van het college van kerkrentmeesters gemaakt door onze huisschilder Matthijs Huitema. De teksten op het bord zijn aangeleverd door onze predikant, ds. Piet Nijssen. Voor het ontwerp van het bord heeft Matthijs een studie gemaakt van andere predikantenborden, zoals ze in onze provincie voorkomen.

De zuilen stellen het geloof voor, waaruit de mensheid op steunt en vertrouwt. Het ontstaan en opbloei van de kerkelijke gemeenschap wordt uitgebeeld, lees gesymboliseerd, in de schilden boven de zuilen. Het toepassen van eikenloof op de zuilen is gebruikelijk bij dit soort borden.